Renkli Doppler Ultrason Nedir?

Renkli doppler ultrason, klasik ultrason cihazı ve doppler ultrason cihazı yönteminin birlikte kullanıldığı ultrason inceleme yöntemine verilen addır. Bu yöntem yalnızca gebelik takibinde kullanılmamaktadır. Hem erkek, hem de kadında çeşitli hastalıkların tespitinde ve takibinde kullanılmaktadır.

Ultrason cihazları, yaklaşık 50 senedir kullanılmaktadır. Uzun yıllardır kullanılan bütün bu ultrason cihazları, ses dalgaları ile çalışmaktadır. Doppler ultrason denilen ultrason cihazları ise, ses dalgalarının kan damarlarında bulunan kan hücrelerine çarpması ve bu ses dalgalarının frekansının değişmeden kan hücresinden tekrar yansımasından yararlanarak çalışırlar. Renkli doppler ultrason; doppler ultrasonun ve klasik ultrasonun tüm fonksiyonlarını ve bu fonksiyonlara ek olarak, kanın akış hızını ve kan akışının yönünü de, ekran üzerinde mavi ve kırmızı renklerle göstermektedir. Bunlara ek olarak cihazdan, kalp atışına benzer sesler de gelmektedir.

Renkli Doppler , vücuttaki kan dolaşımını incelemek için kullanılan invaziv olmayan bir ultrason yöntemidir (dupleks çalışma olarak da adlandırılır). Noninvaziv, işlemin iğne, kontrast, radyasyon veya anestezi kullanımını gerektirmediği anlamına gelir.

Doppler ultrason sırasında, incelenen bölgenin dokuları aracılığıyla ses dalgaları iletilir. Bu ses dalgaları, kan damarları içinde hareket eden kan hücrelerini yansıtarak, hızların hesaplanmasını sağlar. Ses dalgaları kaydedilir ve bir bilgisayar ekranında görüntülenir.

Doktorunuz, vücudunuzdaki belirli organlara kan akışını değerlendirmek için bu görüntülemeyi yaptırmanızı isteyebilir. 

Karotis ve vertebral arterlerin renkli Doppleri

Beyne oksijenli kan taşıyan boynun ana arterlerini değerlendirmek için kullanılır. Bazen, bu hayati arterler plak oluşumu nedeniyle daralabilir. Damarların daralması felç riskini artırabilir.

Karotis ve vertebral arter renkli Doppler  taramasının amacı, boynunuzdaki beyninize kan akışını sağlayan arterler olan karotid ve vertebral  arterlerde ateroskleroz (plak nedeniyle daralma) varlığını tespit etmektir. Karotis arter renkli Doppler incelemesi için bazı endikasyonlar uzuvlarda güçsüzlük, felç veya işlev bozukluğu, konuşmada değişiklik, görme bozuklukları, uzuvlarda uyuşma veya karıncalanma ve denge bozukluklarını içerir. Doktorunuz steteskopuyla boynunuzdaki kan akışını dinlerken bir uğultu (ses veya üfürüm) tespit ederse, karotis renkli Doppler  taraması isteyebilir.

Derin ven trombozu  taraması veya Venöz Renkli Doppler veya Dubleks ultrason

Damarlarda  tıkanmaya neden olabilecek herhangi bir pıhtı veya trombüs  olup  olmadığını kontrol etmek için kullanılan bir görüntüleme muayenesidir  . Vücudun derin venlerinde  pıhtı gelişebilir, ancak Derin ven trombozunun  varlığını doğrulamak veya dışlamak için esas olarak bacaklara yöneik yapılan renkli Doppler  kullanılmaktadır.

Derin ven trombozu , bacakta ağrıya ve şişmeye neden olabilir ve yaşamı tehdit eden bir pulmoner emboliye neden olma potansiyeline sahiptir  . Pulmoner emboli, trombüsün bir parçası koptuğunda ve akciğerlerdeki pulmoner damarlara gittiğinde ve onları bloke ettiğinde ortaya çıkar.

Periferik arterial renkli Doppler ultrason

Periferik arter hastalığı semptomlarınız varsa, periferik arterial renkli Doppler ultrason muayenesi için aday olabilirsiniz. 

Alt ekstremite arteriyel renkli Doppler değerlendirmesinin amacı, bacaklarınızdaki aterosklerozun (plak nedeniyle arterlerde daralma) varlığını, şiddetini ve yerini tespit etmektir. Alt ekstremite arteriyel renkli Doppler değerlendirmesinin bazı endikasyonları arasında yürürken bacak ağrısı (kladikasyo), istirahatte bacak ağrısı, bacakta uyuşma ve karıncalanma veya bacaklarda veya ayaklarda iyileşmeyen ülserler veya yaralar bulunur. 

Abdominal aort anevrizması (AAA) renkli Doppler ultrason incelemesi

Anevrizma 65 yaş üstü erkeklerde daha sık görülür. Abdominal aort anevrizması  kanı kalpten karına ve vücudun alt kısmına ileten ana kan damarı olan abdominal aortta genişlemedir. Ciddi derecede genişlemiş damarlar (5 cm’den fazla) veya anevrizmalar ölümcüldür ve yırtılırsa ani ölüme neden olabilir.

Anevrizma iliak, femoral veya popliteal arterler (Karın ve bacak arterleri) gibi diğer ana arterlerde , hatta beyin arterlerinde bile  olabilir.

Abdominal aort anevrizması renkli Doppler Ultrason incelemesi, abdominal aort, ana iliak, internal  ve eksternal  iliak ve ana  femoral arterlerin değerlendirilmesini içerir. Anevrizma başlangıçta fark edilmezse ciddi olabilir çünkü büyüyebilir ve sonunda yırtılabilir.

Gebelikte renkli Doppler Ultrason

Gebelik yönetiminde ve takibinde kadın doğum uzmanına büyük yardımı olan renkli Doppler ultrason, başta bebekte gelişme geriliği olmak üzere,  anomaliler ve hamilelikte riski yüksek olan durumların takibinde sıklıkla başvurulan bir ultrasonografi yöntemidir.  Renkli Doppler ultrason; IUGR durumlarında, tansiyon yüksekliği bulunan hastalarda, fetüsta anomali şüphesinde, fetal hastalık şüphesi, çoğul gebelik durumlarında bebeklerin eşit gelişmemesi ve annede veya fetusta bulunan kalp rahatsızlıkları ya da annenin daha önceki gebelik veya gebelik durumlarında tansiyon rahatsızlığının bulunması durumlarında başvurulan bir ultrasonografi yöntemidir. Bu nedenle sadece gebelikte kullanılan bir yöntem değildir. Çeşitli hastalıkların teşhisinde ve detaylı takibinde de kullanılmaktadır.

Renkli Doppler ultrason cihazları, sıradan ultrason cihazlarına göre, pahalı ve komplike cihazlar olduğundan her yerde bulunmamaktadırlar. Bu nedenle gebeyi takip eden uzmanın haricinde, bir uzman tarafından da bu cihazla takibinin yapılması ihtimali de mümkün olabilmektedir. Çeşitli özel hastanelerde ve görüntüleme merkezlerinde yapılabilen renkli Doppler ultrason incelemesini yapan uzmanın işinin ehli olması bu noktada önem kazanmaktadır. Şu ana kadar ne anne, ne de bebek için herhangi bir zararı olduğu gözlenmeyen renkli Doppler ultrasonun incelemesini yapan doktorun işinin ehli olmaması durumunda, bazı şüphelerin akıbetinin yanlış sonuçlanması ve bazı olası tehlikelerin gözden kaçırılmasına neden olabilir. İşte bu sebeplerden dolayı,  hastanenin ve görüntüleme merkezinin doğru seçilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu merkezler seçilirken, bu yöntemin karşılığında ödenecek ücretin yanında  yukarıda anlatılanlar da kıstas alınmalıdır. Renkli Doppler ultrason incelemesinin fiyatı, incelemenin yapılacağı özel hastane ya da görüntüleme merkezine göre değişiklik göstermektedir.